Strona główna

Historia cechu

Piekarski Cech historycznie wywodzi się z długiej i bogatej tradycji śląskiego rzemiosła. Pierwsze Cechy powstały w Piekarach Śląskich w latach 1920-1930. Były to Cechy zrzeszające rzemieślników jednej lub kilku specjalizacji.

W latach 20 i 30 w Piekarach miały siedzibę następujące Cechy branżowe :

• Cech Piekarzy i Cukierników

Założony 21.01.1924r. obejmował swoim zasięgiem: Szarlej, Wielkie Piekary, Brzozowice, Kamień i Brzeziny Śląskie. Liczył wówczas 44 członków. W 1926r. odbyło się poświęcenie sztandaru. W czasie II wojny światowej Cech został rozwiązany. Po wojnie Cech wznowił swoją działalność. Liczył wówczas 60 członków.

• Cech Krawców

Konstytucyjne zebranie Cechu Krawców odbyło się w maju 1925r. Cech swoim zasięgiem obejmował gminy: Szarlej, Wielkie Piekary, Kamień, Brzeziny Śląskie i Dąbrówkę Wielką. Dopiero 19.VII.1927r. Cech został zatwierdzony przez władze wojewódzkie. W 1929 roku odbyło się poświęcenie sztandaru. Cech rozwiązali okupanci konfiskując dokumenty. Pierwsze zebranie po wojnie odbyło się 11 marca 1945r. Cech liczył wtedy 22 członków i uczniów 2.

• Cech Szewców i Cholewkarzy

• Cech Rzeźników i Wędliniarzy

Założony 10.02.1924r. w momencie powstania liczył 24 członków. W 1925 roku poświęcono sztandar Cechu. Po okupacji Cech został reaktywowany 13.05.1945r.

• Cech Blacharzy

Blacharze, dekarze, instalatorzy z terenu Szarleja i Piekar Śląskich przymusowo należeli do Cechu Blacharzy w Chorzowie.

• Cech Fryzjerski

Fryzjerzy należeli do Wolnego Cechu Fryzjerów w Siemianowicach Śląskich.

Początkowo przynależność rzemieślnika do organizacji cechowej nie była obowiązkowa. Została ona wprowadzona w 1948r. na podstawie dekretu, po którym nastąpiła częściowa zmiana prawa przemysłowego likwidując tym samym Powiatowe Związki Cechów. W 1965r. Sejm uchwalił ustawę o ubezpieczeniu społecznym i emerytalnym rzemieślników, którzy dotychczas, jak również ich rodziny przez okres 20 lat byli pozbawieni jakichkolwiek ubezpieczeń i świadczeń. Dopiero 1 stycznia 1973r. weszła w życie ustawa o wykonywaniu i organizacji rzemiosła uchwalona przez Sejm PRL 8 czerwca 1972r. Ustawa ta zapoczątkowała nową strukturę organizacyjną samorządu rzemiosła, która w 1975r. powoduje przekształcenie się cechów branżowych w Cechy Rzemiosł Różnych.

Uchwałą Nr 41/78 z dnia 22 marca 1978 r. Zarząd Izby Rzemieślniczej w Katowicach. w oparciu o decyzję Urzędu Wojewódzkiego z dnia 17 lutego 1978r. tworzy Cech Rzemiosł Różnych w Piekarach Śląskich. Zasięgiem działania Cechu jest miasto Piekary Śląskie, a zakresem jego działania wszystkie rzemiosła wyszczególnione w wykazie rzemiosł. Jednocześnie dokonano zmniejszenia terenu działania Cechu Rzemiosł Różnych w Tarnowskich Górach o teren miasta Piekary Śląskie. Organizację i koordynację prac nad powołaniem Cechem Rzemiosł Różnych w Piekarach Śląskich powierzono Cechowi Rzemiosł Różnych w Tarnowskich Górach. W tym też celu Zarząd Izby powołał pięcioosobową komisję organizacyjną.

Do zadań komisji organizacyjnej należało :

• ustalenie składu ilościowego organów statutowych Cechu
• zwołanie i przeprowadzenie Walnego Zgromadzenia członków Cechu Rzemiosł Różnych w Piekarach Śląskich.

Pierwsze Walne Zgromadzenie Członków Cechu Rzemiosł Różnych w Piekarach Śląskich które odbyło się 15 maja 1978r. zatwierdziło Program działania Cechu na rok 1978 oraz 1979-1980, uchwaliło Statut Cechu oraz regulaminy komisji cechowych, jak również dokonało wyboru :

• Zarządu Cechu
• Komisji Rewizyjnej
• Sądu Cechowego.

Pracami Cechu w pierwszych latach jego istnienia kierowali:

Zarząd Cechu w składzie :

1. Pan Joachim Spruś - Starszy Cechu
2. Pan Wiktor Halczuch - Podstarszy Cechu
3. Pan Henryk Poloczek - Podstarszy Cechu
4. Pan Rudolf Musioł - Członek Zarządu
5. Pan Piotr Piotrowski - Członek Zarządu
6. Pan Jan Chrobok - Członek Zarządu
7. Pan Wiktor Kotalczyk - Członek Zarządu
8. Pan Augustyn Ślimok - Z-ca Członka Zarządu
9. Pan Jan Pechta - Z-ca Członka Zarządu

Komisja Rewizyjna w składzie :

1. Pan Stanisław Komor - Przewodniczący
2. Pan Stefan Szreter - Z-ca Przewodniczącego
3. Pan Zygmunt Świtała - Członek
4. Pan Stanisław Sznurawa - Z-ca Członka
5. Pan Józef Maksysz - Z-ca Członka

Sąd Cechowy w składzie :

1. Pan Konrad Mendera - Przewodniczący
2. Pan Kazimierz Zdobik - Z-ca Przewodniczącego
3. Pan Wiktor Adamczyk - Członek
4. Pan Wincenty Mamys - Członek
5. Pan Jan Królik - Członek
6. Pan Henryk Kostoń - Członek
7. Pan Władysław Rózga - Z-ca Członka
8. Pani Małgorzata Iskra-Hadasz - Z-ca Członka
9. Pan Stefan Fonfara - Z-ca Członka

Cech w dniu jego powołania liczył 217 członków.

Początkowy okres istnienia to czas wytężonej pracy na polu organizacyjnym tak zewnętrznym jak i wewnętrznym. Pierwszy Statut Cechu Rzemiosł Różnych w Piekarach Śląskich uchwalony przez Walne Zgromadzenie został zatwierdzony przez Izbę Rzemieślniczą w Katowicach dnia 16 czerwca 1978r. Decyzją Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach z dniem 1 czerwca 1978r. Cech Rzemiosł Różnych w Piekarach Śląskich wpisano do rejestru Cechów pod pozycją 45/78, nadano osobowość prawną, a także zlecono nadzór nad jego działalnością Urzędowi Miejskiemu w Piekarach Śląskich. Pierwsza siedziba Cechu mieściła się w Brzozowicach-Kamieniu przy ulicy  Oświęcimskiej 103. Prace adaptacyjno-remontowe, zakup podstawowego wyposażenia biura pochodziły z dobrowolnych składek członków Cechu. W celu sprostania wymogom funkcjonowania tj.:zapewnienia miejsca zebrań, spotkań członków organizacji, szkoleń, kursów, działań sprzyjających integracji środowiska rzemieślniczego, lokalizacja biura Cechu była dwukrotnie zmieniana i tak:

Nowo powstały Cech wkroczył w jeszcze trudniejsze lata osiemdziesiąte. Wprowadzony 13 grudnia 1981r. stan wojenny utrudniał życie cechowe  i codzienną pracę zakładów rzemieślniczych. Cech włączony został w system rozdzielnictwa kart zaopatrzeniowych dla rzemieślników, ich rodzin i pracowników zakładów oraz rozdziału talonów na paliwo.

Walne Zgromadzenie w 1985r. uchwaliło kolejne poprawki statutu  nakładające na Cech rozszerzone obowiązki nadzorczo - kontrolne zobowiązujące do powołania dwóch odrębnych komisji :

• Komisji Kontroli Społecznej
• Komisji d/s skarg i wniosków.

18 czerwca 1989r. zebrane Walne Zgromadzenie Cechu określiło zadania których celem było przystosowanie się do nowych warunków. Wprowadzenie zasady dobrowolności członkostwa w Cechu było zagrożeniem dyscypliny organizacyjnej oraz jego stanu ilościowego. Głównym zadaniem Zarządu stało się ustabilizowanie sytuacji finansowej Cechu, gdyż ze względu na znaczny spadek liczby zakładów wpływy ze składek gwałtownie zmalały. W ramach oszczędności zredukowano liczbę pracowników Cechu. Zarząd zadecydował również o ograniczeniu dotacji okolicznościowych dla różnego rodzaju instytucji oraz zapoczątkowano prowadzenie działalności gospodarczej przez Cech.

Zasadnicze znaczenie miał & 6 statutu, który określał dobrowolność członkostwa w Cechu zarówno dla rzemieślników, jaki i osób fizycznych lub spółek cywilnych tychże osób, nie spełniających warunków w zakresie kwalifikacji i zatrudniania określonych w ustawie o rzemiośle. W ten sposób po raz pierwszy w dziejach Cechu członkami mogli być nie tylko rzemieślnicy. Kolejne zmiany statutu miały miejsce w 1998r. oraz 2000r. Na podstawie tych zmian członkami Cechu mogą być również przedsiębiorcy.

Obecna struktura organizacyjna oparta na znowelizowanym statucie, określa Cech jako dobrowolny związek pracodawców,  który jest samorządną, społeczno-zawodową i gospodarczą organizacją zrzeszającą na zasadach dobrowolności rzemieślników i inne osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą oraz osoby prawne.

Podstawowymi zadaniami Cechu oprócz rozwijania działalności społeczno-gospodarczej członków jest reprezentowanie ich interesów wobec organów administracji państwowej, jednostek samorządu terytorialnego, uczestniczenie w realizacji zadań systemu oświaty oraz integracja środowiska rzemieślniczego.

Do konsolidacji środowiska zawsze przyczyniało się obchodzenie świąt patronackich i jubileuszowych, a także uroczystości poświęcenia sztandaru.

Ważnymi wydarzeniami było poświęcenie sztandarów:

• sekcji spożywczej w  1980 roku,
• sztandaru cechowego w  1983 roku,
• sekcji fryzjerów w  2001 roku,
• sekcji motoryzacyjnej w 2010 roku.

Mimo licznych przemian społeczno - kulturalnych, trosk o przyszłość, rzemiosło zawsze miało ważne miejsce w społeczeństwie.